Đái tháo đường Tuýp 2

Đái tháo đường type 2 là gì?

Bệnh tiểu đường tuýp 2 (đái tháo đường type 2) do cơ thể không thể sử dụng insulin hoặc sử dụng insulin không hiệu quả như người bình thường. Insulin là một hormone giúp cho glucose (đường) có thể đi vào và nạp năng lượng cho các tế bào. Nếu không có insulin, quá nhiều glucose sẽ tích tụ trong máu dẫn đến bệnh tiểu đường. Theo thời gian, lượng đường trong máu cao có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng ở tim, mắt, thận, thần kinh, mạch máu.

Đây là một dạng bệnh tiểu đường phổ biến ở người lớn. Nếu không được kiểm soát, bệnh sẽ gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng ở các bộ phận khác nhau trên cơ thể.

Nguyên nhân tiểu đường type 2

Tuyến tụy đảm nhận vai trò tạo ra hormone insulin. Insulin giúp các tế bào chuyển chất bột đường (glucose) từ các thực phẩm ăn vào hàng ngày để tạo thành năng lượng. Thế nhưng, ở người mắc bệnh tiểu đường loại 2 này, dù cơ thể tạo ra insulin nhưng các tế bào lại không sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả.

Để tránh lượng đường bị tồn đọng trong máu, tuyến tụy tạo ra nhiều insulin hơn để giải quyết glucose đang “tồn kho” để đưa vào tế bào. Đến một thời điểm, khi tuyến tụy không thể sản xuất số lượng insulin đều đặn được nữa thì glucose không được tạo thành năng lượng sẽ tích tụ trong máu và gây bệnh.

Những yếu tố thúc đẩy và kết hợp để tạo ra nguyên nhân gây bệnh tiểu đường loại 2

• Thừa cân hoặc béo phì: Lượng chất béo và calo quá nhiều có thể khiến cơ thể bạn khó sử dụng insulin hiệu quả.

• Di truyền: Cũng như bệnh tiểu đường tuýp 1, tiền sử gia đình và gene cũng đóng vai trò gây ra bệnh tiểu đường tuýp 2.

• Gan mất cân bằng “điều phối” glucose: Bản thân insulin có vai trò vận chuyển glucose vào tế bào để tạo năng lượng nuôi cơ thể hoặc lưu trữ ở gan dưới dạng glycogen khi cơ thể dư glucose. Tuy nhiên, gan bị suy giảm chức năng cân bằng chuyển hóa glucose dẫn tới kháng insulin, không dung nạp glucose.

Dấu hiệu nhận biết bệnh đái tháo đường type 2

Dấu hiệu và triệu chứng tiểu đường tuýp 2 thường không xuất hiện hoặc khá nhẹ nên bạn không nhận ra trong nhiều năm ở giai đoạn đầu. Các triệu chứng thông thường có thể bao gồm:

• Rất khát

• Đi tiểu nhiều

• Nhìn mờ

• Cáu kỉnh

• Ngứa ran hoặc tê ở bàn tay hoặc bàn chân

• Mệt mỏi/cảm thấy mệt mỏi

• Vết thương không lành

• Nhiễm trùng nấm men tiếp tục tái phát

• Cảm thấy đói

• Giảm cân mà không cần cố gắng

• Bị nhiễm trùng nhiều hơn

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2?

• Cân nặng: Cơ thể bạn càng có nhiều mỡ thì các tế bào càng trở nên đề kháng với insulin.

• Tiền sử gia đình: Nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ tăng nếu cha mẹ hoặc anh chị em có bệnh tiểu đường tuýp 2.

• Huyết áp cao: Huyết áp trên 140/90 (mm/Hg) có liên quan đến tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.

• Cholesterol và triglyceride bất thường: Nếu bạn có ít HDL-cholesterol “tốt,” nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 tăng lên. Triglyceride là một loại chất béo có trong máu. Người có nhiều triglyceride có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.

Những yếu tố liên quan đến thói quen và lối sống

• Ít/không tập thể dục. Cụ thể hoạt động thể chất ít hơn 150 phút/tuần.

• Hút thuốc.

• Căng thẳng.

• Ngủ quá ít hoặc quá nhiều.

Biến chứng của bệnh tiểu đường type 2

1. Biến chứng cấp tính

• Hạ đường huyết: Xảy ra khi mức đường huyết giảm xuống 3,6mmol/l với những biểu hiện đói cồn cào, mệt mỏi, bủn rủn tay chân, vã mồ hôi, choáng váng, hồi hộp đánh trống ngực. Nếu không điều trị kịp thời có thể rơi vào tình trạng hôn mê, đối diện nguy cơ tử vong.

• Tăng áp lực thẩm thấu do tăng đường huyết: Đây là biến chứng nặng nhất của tiểu đường tuýp 2 và nguy cơ cao gây tử vong. Người bệnh cần cấp cứu ngay lập tức.

• Nhiễm toan ceton: Là hệ quả của những chuyển hóa dở dang do thiếu insulin gây ra. Đây là tình trạng nhiễm độc do máu bị toan hóa vì tăng nồng độ axit. Nguy cơ tử vong nếu không cấp cứu kịp thời.

2. Biến chứng mạn tính

• Tim và mạch máu: Người bệnh có nguy cơ mắc bệnh tim hoặc đột quỵ cao gấp 5 lần.

• Thận: Nếu thận bị suy, người bệnh đái tháo đường type 2 có thể phải chạy thận hoặc ghép thận.

• Biến chứng mắt: Lượng đường trong máu cao có thể làm hư các mạch máu nhỏ ở phía sau mắt (bệnh võng mạc). Nếu không điều trị kịp thời, biến chứng mất thị lực có thể xảy ra.

• Dây thần kinh bị ảnh hưởng: Có thể gây ra biến chứng bàn chân đái tháo đường và các rối loạn tình dục.

• Tổn thương da lâu lành: Máu huyết lưu thông kém sẽ khiến các vết thương lâu lành hơn và có thể bị nhiễm trùng.

• Ảnh hưởng đến giấc ngủ: Nhất là việc ngủ gà ngủ gật do rối loạn giấc ngủ.

• Vấn đề về thính giác: Người bệnh có thể gặp vấn đề về thính giác nhưng không rõ nguyên nhân.

• Trầm cảm: Người bệnh đái tháo đường tuýp 2 có nguy cơ bị trầm cảm cao gấp đôi so với những người không mắc bệnh.

Chẩn đoán và điều trị

Bác sĩ có thể chẩn đoán đái tháo đường tuýp 2 thông qua các xét nghiệm máu sau:

• Đo đường huyết lúc đói.

• Xét nghiệm dung nạp glucose.

• Xét nghiệm HbA1C.

• Xét nghiệm đường huyết bất kỳ.